Hoe herken je het nest van de Aziatische hoornaar?

De belangrijkste kenmerken en verschillen met inheemse wespensoorten

De Aziatische hoornaar is veel in het nieuws en om haar opmars in ons land te vertragen wordt er druk gezocht naar de nesten die zij maakt zodat ze vernietigd kunnen worden. Maar hoe herken je een nest van de Aziatische hoornaar? En wat zijn de verschillen met de nesten van onze eigen inheemse wespensoorten?

Met dit overzicht willen we voorkomen dat mensen massaal de nesten van onschuldige wespensoorten gaan bestrijden omdat men al snel denkt met Aziatische hoornaars te maken te hebben. Als je een (beginnend) wespennest vindt, is de kans klein dat het gaat om een nest van de Aziatische hoornaar, omdat deze in Nederland nog relatief zeldzaam is.

Neem dus de tijd om het nest te identificeren en ga niet overhaast te werk.

Embryonest van een Aziatische Hoornaar. Je ziet een rond gemêleerd beige-achtig bolletje met aan de rechter zijkant een zwarte wesp die onderaan het achterlijf een brede oranje-gele streep heeft.

Wees voorzichtig met bestrijding

BELANGRIJK: Men bestrijdt de Aziatische hoornaar omdat deze het ecosysteem verstoort en slecht zou zijn voor de biodiversiteit. Wij roepen op om terughoudend te zijn en de jacht naar nesten van de Aziatische hoornaar niet te laten resulteren in massale bestrijding van inheemse wespensoorten, want dat is pas echt slecht voor het ecosysteem en de biodiversiteit!

Groen blad van een plant met op de achtergrond groene sprieten. Op het blad zit een wesp met een zwart borststuk, poten die zwart beginnen en dan voor twee derde geel zijn, het achterlijf is zwart met twee dunne gele strepen en aan het eind een brede gele band. Aan deze kenmerken herken je de Aziatische hoornaar.

Twee (soorten) nesten

Een kolonie Aziatische hoornaars bouwt in het algemeen twee nesten. Deze zijn:

  1. Het primaire nest
  2. Het secundaire nest

Primaire nesten van de Aziatische hoornaar

Primaire nesten van de Aziatische hoornaar kan men vinden op overdekte plekken zoals aan het plafond van schuurtjes, zolders, onder afdakjes en in vogelnestkastjes. Eigenlijk dezelfde plekken als die van andere wespensoorten.

De beginnende koninginnennestjes (ook embryonesten genoemd) hebben de grootte van een pingpongbal en een geelbruine kleur. Het omhulsel is vrij stevig en dikker dan dat van inheemse wespensoorten (m.u.v. de Europese hoornaar). De structuur lijkt vaak ook iets korreliger dan dat van embryonesten van de inheemse wespensoorten.

Niet ieder geelbruin embryonestje in een nestkastje of tegen een plafond is dus een nestje van de Aziatische hoornaar.

Zie je een overduidelijk grijskleurig nest, dan is het gegarandeerd van een inheemse soort.

NB Wij onderscheiden twee fases in het beginstadium van een wespennest:

  • het embryonest, waar alleen de koningin aan werkt
  • het beginnend nest, wanneer de eerste werksters er zijn

Beide fases zijn dus een ‘beginnend wespennest’.

Glazen pot met daarin een embryonaal wespennest en daarop een zwarte wesp met gele poten, een zwart achterlijf met twee gele ringen en achteraan een geel-oranje punt aan het achterlijf. Dit is een Aziatische hoornaar.

Beginnend nest van de Aziatische hoornaar gevonden?

Denk je dat je een beginnend nest van de Aziatische hoornaar hebt gevonden? Verwijder het niet zelf!

Maak een foto van het nest en check onderstaande foto’s van nesten van veelvoorkomende inheemse wespensoorten. De kans is namelijk zeer groot dat het om een onschuldige inheemse wespensoort gaat. Als je toch denkt dat het een nest van de Aziatische hoornaar is, maak dan een melding op waarneming.nl.

Embryonesten van inheemse sociale wespen

Hieronder staan voorbeelden van embryonesten van onze inheemse sociale wespen, inclusief een beschrijving van de nesten. Zo herken je makkelijker en kan je ze onderscheiden van een embryonaal nest van de Aziatische hoornaar.

Zelf een nest verwijderen is om meerdere redenen af te raden. Zo moet je echt zeker weten dat je met een nest van de Aziatische hoornaar te maken hebt. En als je het niet goed doet, loop je het risico gestoken te worden.

Zoals je hieronder al ziet, lijken veel embryonesten erg op elkaar.

Een rond nestje met twee omhulsels aan een wit plafond dat lijkt op piepschuim. Het embryonale nestje is geelbruin van kleur.

Gewone wesp

De gewone wesp is de meest voorkomende wesp in Nederland. Nesten bevinden zich in donkere, afgesloten ruimtes zoals op zolders, in spouwmuren of ondergronds.

Kleur: geelbruin

Een rond nestje tegen een plafond van spaanplaat. Om het bolletje zit een tweede omhulsel dat ongeveer tot de helft van het binnenste bolletje komt. De kleur is grijs, wat dit een embryonestje van de Duitse wesp maakt.

Duitse wesp

De Duitse wesp is een algemene wespensoort die verwant is aan de gewone wesp. Nesten in donkere, afgesloten ruimtes zoals op zolders, in spouwmuren of ondergronds.

Kleur: grijs

Grijskleurig nestje tegen een houten plafond, van onderen gezien. Dit is het embryonest van de Saksische wesp.

Saksische wesp

De Saksische wesp is een algemene wespensoort. Nesten bevinden zich in donkere ruimtes zoals in schuurtjes, op zolders en in vogelhuisjes. Embryonesten hebben vaak een klein tuitje bij de ingang.

Kleur: grijs

Een grijskleurig nestje tegen een dak van golfplaat met bovenaan het nestje een wesp met veel zwart. De kenners herkennen de wesp als de koningin van de middelste wesp. Onderaan dit embryonestje zit een tuitje, iets wat typerend is voor het embryonest van de middelste wesp.

Middelste wesp

De middelste wesp is een relatief zeldzame wespensoort. Nesten bevinden zich in de open lucht zoals in struiken en aan gevels. Embryonesten hebben vaak een verlengde ingang (vestibule).

Kleur: grijs

Een geelbruin gekleurd beginnend nest tegen een plafond, met een vrij grote opening onderaan. Deze grote opening, waardoor je altijd goed in het nest kan kijken, is typerend voor het nest van de Europese hoornaar.

Europese hoornaar

De Europese hoornaar is onze grootste sociale wespensoort. Nesten bevinden zich in donkere, afgesloten ruimtes zoals op zolders, in spouwmuren, holle bomen en vogelhuisjes. De nesten zijn van onder altijd open

Kleur: geelbruin.

Drie wespennestjes zonder omhulsel, waarbij je dus direct de raten ziet. Dit soort nesten is typerend voor de veldwespen.

Veldwesp

Veldwespen maken zeer kleine nesten en steken zelden. De nesten zitten altijd op warme afgesloten plekken zoals onder dakpannen, in brievenbussen of achter houten betimmering. Veldwespen maken open nestjes zonder omhulsel.

Kleur: grijs.

Beginnend nest Aziatische hoornaar

Wanneer het wespennest de embryonale fase overleeft, komen de eerste werksters en krijg je een beginnend nest. Zo’n beginnend nest krijgt een meer herkenbare structuur, met lange, golvende lijnen. Ook heeft het beginnende nest van de Aziatische hoornaar vaak enkele luchtbubbels aan de buitenkant. Deze luchtbubbels zie je ook bij nesten van de Europese hoornaar.

Het beginnende nest heeft meer een mix van grijs en geelbruin, en is door kleuren en structuur voor de kenners sneller te herkennen als een nest van de Aziatische hoornaar.

Rond wespennest dat vooral lichtbruin lijkt, met wat golvende lijnen en luchtbubbels aan de buitenkant. Er zitten verspreid over het nest ook Aziatische hoornaars aan de buitenkant. Het nest hangt tegen een plafond van rood geverfde planken aan.

Secundair nest Aziatische hoornaar

Wanneer het volk gegroeid is, wordt er in de loop van de zomer op een plek in de buurt van het primaire nest een tweede nest gebouwd. Dit is het zogenaamde secundaire nest. Deze bevindt zich meestal op een hoogte van minstens 10 meter, bijvoorbeeld in de kruin van een boom. Na verloop van tijd verhuist de koningin definitief van het primaire naar het secundaire nest waarna het primaire nest langzaam uitsterft.

Kale takken van een boom tegen een grauwe bewolkte hemel met tussen en aan die takken een groot bruin-grijzig wespennest dat duidelijk aan het aftakelen is.
Een inmiddels verlaten en aangevreten secundair nest van de Aziatische hoornaar
Foto: Ina Siebert CC BY-NC-4.0