Veel voorkomende wespensoorten in Nederland

Van de duizenden wespensoorten in Nederland zijn er ongeveer 14 die een sociale levenswijze hebben en net als honingbijen in kolonies samenleven. Hieronder staat een kort overzicht van de meest bekende sociale wespensoorten in Nederland met hun specifieke kenmerken en eigenschappen.

Limonadewespen

De Gewone wesp (Vespula vulgaris) en de Duitse wesp (Vespula germanica) zijn de meest algemene wespensoorten in Nederland en worden ook wel 'Limonadewespen' genoemd. Deze bijnaam hebben ze te danken aan hun voorkeur voor zoetigheid aan het eind van de zomer. Als de natuur onvoldoende daarvan te bieden heeft, storten ze zich noodgedwongen op onze terrassen en afvalbakken.
Ze bouwen hun nesten meestal in donkere ruimtes zoals in spouwmuren, op zolders of onder de grond. Onder gunstige omstandigheden kunnen deze nesten vrij groot worden en tot in de winter actief blijven. De grotere nesten consumeren dagelijks duizenden vliegen, muggen en andere insecten. Wespen helpen zo mee onze woongebieden aangenaam leefbaar te houden.
In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, zijn Limonadewespen 
vriendelijk van aard. Maar wanneer ze zich bedreigd voelen of wanneer hun nest wordt verstoord zullen ze zichzelf verdedigen. Daardoor kan een nest Limonadewespen in of rond het huis in bepaalde gevallen de veiligheid van mens en huisdier in het geding brengen. De meeste wespennesten worden echter nooit opgemerkt of als probleem ervaren. 

Langkopwespen

In Nederland leven enkele soorten Langkopwespen waarvan de meest voorkomende de Saksische wesp (Dolichovespula saxonica) en de Middelste wesp (Dolichovespula media) zijn. Hoewel ze op het eerste gezicht sprekend op de bovengenoemde Limonadewespen lijken zijn er ook belangrijke verschillen.

In tegenstelling tot Limonadewespen bouwen soorten uit deze familie hun nesten meestal niet in donkere ruimtes maar juist op plekken waar ze goed zichtbaar zijn. Zo bouwt de Saksische wesp haar nesten vaak in schuurtjes en vogelhuisjes en hangen nesten van de Middelste wesp vaak in struiken of aan gevels. Deze nesten zijn altijd relatief klein en bevatten hooguit een paar honderd individuen.

Deze wespen hebben een vriendelijk karakter (behalve bij verstoring) en hebben totaal geen interesse in onze zoetigheid. Het seizoen van de Saksische wesp en de Middelste wesp is relatief kort. Hun nesten sterven respectievelijk in de maanden augustus en september al uit.


Hoornaars

De Europese hoornaar is de grootste Nederlandse wespensoort. Een Hoornaar koningin kan wel 3.5 centimeter groot worden en is een indrukwekkende verschijning. Nesten worden gebouwd in donkere ruimtes zoals holle bomen, spouwmuren en zolders. Ook Hoornaars zijn vredelievende wespen maar in de buurt van hun nest kunnen zij agressief reageren op mensen. Het is daarom verstandig om altijd minimaal drie meter afstand te houden van het nest.

Sinds 2017 wordt ook de uit China afkomstige Aziatische hoornaar waargenomen in Nederland. Deze exoot wordt in de media vaak afgeschilderd als een gevaarlijke 'monsterwesp' omdat ze een ernstige bedreiging zou vormen voor de honingbij die grootschalig wordt ingezet voor de bestuiving van onze gewassen.

Evenwichtige informatie over de Aziatische hoornaar is te vinden op de website van EIS Nederland.

Doordat beide soorten hoornaars oppervlakkig gezien best op elkaar lijken zijn onschuldige Europese hoornaars regelmatig het slachtoffer van de heksenjacht op haar exotische zus. Het dier dat in Nederland het meest heeft te lijden van de Aziatische hoornaar is daardoor vooralsnog niet de honingbij maar indirect de Europese hoornaar!

Veldwespen

De Franse veldwesp kwam vroeger bijna alleen in de zuidelijke provincies van Nederland voor maar de laatste jaren wordt ze in vrijwel heel Nederland aangetroffen. Deze sierlijke wespen maken kleine nestjes die hooguit enkele tientallen individuen bevatten. Vaak bevinden deze zich onder dakpannen, in kassen of op andere warme, beschutte plekken. Soms worden er meerdere kleine nesten dichtbij elkaar gemaakt. Het gebeurt zelden dat ze agressief zijn. Zelfs bij verstoring van het nest blijven ze vaak kalm.

De Bergveldwesp bouwt haar nestjes meestal aan plantenstengels en heeft verder een vergelijkbare levenswijze als de Franse veldwesp. De Bergveldwesp komt momenteel alleen in Zuid-Nederland voor.

Onderstaande infochart is een compacte versie van deze informatie.